Zapytany kiedyś przez Ignacego Daszyńskiego Józef Piłsudski, dlaczego jako działacz PPS nie walczy o państwo dla robotników i chłopów, odpowiedział mu: ” Ja wysiadłem na przystanku Niepodległość, Wy jak chcecie, idźcie dalej!”

Kiedyś do 1982r, do Stanu Wojennego w Krzydłowicach małej pegeerowskiej wsi pod Głogowem w woj. niegdyś legnickim, dzisiaj dolnośląskim mieszkała Wanda, starsza córka Józefa Piłsudskiego i matka Aleksandra Kwaśniewskiego. Lata tzw. rewolucji od 1945r do 1949r prze żyła w Polsce ciężko. Więziona i prześladowana przez Urząd bezpieczeństwa, odebrano jej syna, nie zdecydowała się na emigrację. Patriotyzm odziedziczyła po Wielkim Ojcu i nie wyobrażała sobie życia poza krajem. Przed prześladowaniami schroniła się na Ziemie odzyskane, zmieniła imię i nazwisko i całą swoją tożsamość. Nawet siostra nie wiedziała, co się z nią stało. Jadwiga myślała, że nie żyje. Dla mnie była drugim po mojej babci wzorem do naśladowania i uczyła mnie patriotyzmu. W swoim poniemieckim domu w Krzydłowicach pokazywała mi zdjęcia rodzinne, te nieliczne, które jej zostały po… rewizjach UB i opowiadała o marszałku Piłsudskim. Żyła w PGR biednie i do niskiej renty dorabiała wożąc jabłka na targ. 30 sierpnia 1982r. we wtorek, jak zwykle dzień targowy w Lubinie, pojechała do Lubina na targ z jabłkami. Trafiła na akcję ZOMO. Zginęła podczas pacyfikacji miasta w lubińskich kanałach śmiercią bohaterki wojennej. Czy umarła pamięć o marszałku Józefie Piłsudskim?

W obchody stuletniej rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę i w akcję twórcy dają dzieła na rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę wpisuje się także film Piłsudski. Moja koleżanka zażartowała, że film trzeba oglądać w pakiecie… ” Legiony” i ” Piłsudski”.

Film ” Piłsudski” zaczyna się w 1901r. kiedy to Piłsudski zostaje aresztowany za działalność przeciwko carskiej Rosji razem z żoną Marią. Ziuk udaje chorego psychicznie i zostaje umieszczony na obserwacji w szpitalu psychiatrycznym w Petersburgu. Pokazana jest jego brawurowa ucieczka ze szpitala psychiatrycznego. Po ucieczce ze szpitala wdał się od razu w walkę z carskim okupantem Polski. Stał na czele organizacji bojowej PPS. Brał udział w zamachach na carskich oficerów, w napadach na carskie konwoje z bronią i złotem. W filmie jest pokazany słynny napad na pociąg w Bezdanach. Na IX Zjeździe PPS władzę w partii przejęła opcja, która postawiła sobie za cel walkę o wyzwolenie społeczne. Komunistyczni przywódcy jak Kon, Róża Luksemburg nazwali Piłsudskiego terrorystą. Piłsudski odszedł z PPS, kiedy ujrzał, że ze statutu partii wykreślono walkę o niepodległość Polski. Równolegle z działalnością polityczną pokazane są w filmie sceny z życia osobistego Ziuka. Pokazana jest jego miłość do żony Marii i do pasierbicy Wandy, którą kochał jak własną córkę i jak ciężko przeżył jej śmierć. Ze scenami niebezpiecznej walki przeplatają się sceny sielankowego życia osobistego. Pokazana jest rodząca się wielka miłość Ziuka do największej miłości jego życia, Aleksandra Szczerbińska była działaczką znajdującej się przy PPS Ligi Kobiet Polskich. Połączyła ich wspólna idea i wspólna walka. Piłsudski zrealizował największe swoje marzenie: organizację polskiego wojska. W 1910r rząd Austro – Węgier wydał zgodę na utworzenie Polskich Związków Strzeleckich. Kulminacyjnym punktem filmu jest wybuch I Wojny Światowej w 1914r i wymarsz z bazy w Oleandrach I Kompanii Kadrowej. Film kończy się powrotem triumfalnym Józefa Piłsudskiego do Warszawy 10 listopada 1918r. W swoim domu Piłsudski przyjmuje hołd od przedstawicieli Narodu Polskiego. Za drzwiami stoi ukochana Aleksandra Szczerbińska z córką Naczelnika, urodzoną w roku odzyskania niepodległości przez Polskę, 1918r i mającą tyle lat co Państwo, Wandą. Żołnierz zamyka drzwi i oddziela oficjalne uroczystości, w których bierze udział Piłsudski od jego rodziny. Kamera zjeżdża na twarz Szczerbińskiej tulącą w ramionach Wandę i… film się kończy. Potem są już tylko napisy o dalszych losach kraju i marszałka i ludzi mu bliskich. Aż się prosi o część drugą filmu!

Film ” Piłsudski” jest filmem historycznym, wskazują na to występujące napisy, które uzupełniają akcję i pokazują, kiedy i gdzie miało miejsce konkretne wydarzenie historyczne. Film jest przeznaczony dla szerokiej publiczności, uczy historii, a przy tym obleka treść w ramy filmu przygodowego. Film jest filmem przygodowym. Kładzie nacisk na udział w akcjach zbrojnych głównego bohatera. Film operuje symboliką. Symboliczna jest scena, kiedy żołnierze Kompanii Kadrowej wychodzą do walki i obalają graniczny słup austriacko – rosyjski znajdujący się na Ziemiach Polskich. Symbolem jest scena, kiedy po zwycięskiej walce z Rosjanami, żołnierze polscy muszą włamać się do polskiej chaty: nikt ich nie wita. Ludzie się kulą w kącie i boją żołnierzy. Żołnierz Polski mówi z goryczą: Dlaczego się boicie? Myśmy przynieśli wam Polskę! Pięknym symbolem jest oczywiście ostatnia scena filmu i twarz Aleksandry Szczerbińskiej za zamkniętymi drzwiami tulącej małą córkę Piłsudskiego. Józef Piłsudski wyraźnie mówił: Ja oddzielam życie publiczne od rodzinnego i wara od mojej rodziny! Symbolika pięknie podkreśla głębię filmu i sprawia, że film nie jest miałkim filmem płaszcza i szpady dziejącym się w dwudziestym wieku, ma głębię i zmusza widza do myślenia, nawet tego prostego, niewyrafinowanego, do którego jest skierowany, a który może nie zna historii, ale reżyser ma o nim duże mniemanie i wierzy, że potrafi myśleć. Rolę tytułową gra Borys Szyc. Borys Szyc jest dobrym aktorem z profesjonalnym warsztatem aktorskim i do jego gry nie można się przyczepić. Ale… Borys Szyc jest wyśmienity w rolach dobrego gliny, z rolą największego człowieka dwudziestowiecznej Polski nie bardzo umiał sobie poradzić. Nie był przekonywujący jako Piłsudski, po prostu nie czuł się Piłsudskim. Mnie się jednak film podobał i jestem zadowolona. Odbyłam piękną sentymentalną podróż w czasy początku Polski, w czasy patriotyzmu, w czasy życia i działalności Józefa Piłsudskiego i… mojego dziadka. W czasach kiedy Marszałek Józef Piłsudski był w historii personą non grata i kiedy jego legendę w moim umyśle tworzył mój dziadek, moja babcia i… babcia Wanda, czyli córka marszałka Piłsudskiego. Piękna sentymentalna podróż w czasy Ziuka…

Moja koleżanka mówi, że dziś droga do przyszłości Polski jest jej bliższa ta, którą tworzyli Roman Dmowski i Endecja niż Józef Piłsudski i Sanacja. Ja jednak zostałam wychowana w kulcie Józefa Piłsudskiego i na marszałka nie dam nic złego powiedzieć, a… Aleksander Kwaśniewski jest moim ulubionym politykiem współczesnej Polski. Wiem, że Józef Piłsudski miał wady. Był bezpardonowy, miał dosadny język, polityków Endecji uwięził w Berezie Kartuskiej. Film jest oparty na legendzie marszałka. Nie pokazuje jego dosadnych powiedzonek, nie mówi, że był kobieciarzem i nawet ukochaną żonę Aleksandrę Szczerbińską zdradzał i że… podobno zmarł na syfilis, nie pokazuje, że w sposób urągający zasadom demokracji, o którą przecież za młodu walczył, rozprawił się z opozycją sejmową. Marszałka Piłsudskiego należy cenić, wielbić, ale broń Boże nie naśladować…

Zaraz po transformacji ustrojowej w Polsce w 1990r Jan Kaczmarek śpiewał: ” A w Sulejówku dzisiaj nikt nie czuwa…” W obecnej Polsce wielu rządzących powołuje się na spadek po marszałku Piłsudskim. Wielu polityków chciałoby być drugim Piłsudskim. Niektórzy z pomagierów Jarosława Kaczyńskiego w Prawie i Sprawiedliwości nazywają go drugim Piłsudskim. Jak to w ” Lalce” Bolesława Prusa powiedziała o Wokulskim Izabela Łęcka: ” A jak te stosunki przewrócą mu w głowie?” ” To dowiedzie, że ma słabą głowę! ” – Podsumował jej ojciec. Niestety, polska polityka nie ma dziś polityka na miarę Józefa Piłsudskiego. Nawet uwielbianemu przeze mnie Aleksandrowi Kwaśniewskiemu, który jak dotąd był najwybitniejszym polskim powojennym politykiem i który pewnie gdyby mógł po raz trzeci by wygrał wybory prezydenckie, daleko do sławnego dziadka. Polityka współczesna i politycy tak się pauperyzują, że… nawet słynący z soczystego języka marszałek Piłsudski byłby zbulwersowany postępkami i wypowiedziami dzisiejszych członków rządu. Współcześni politycy polscy są chamscy, są karierowiczami, są łasi na mamonę, a Polska… tych w kwietnych nic nie znaczących sloganach. Dzisiejszych polityków Piłsudski by trzymał w Berezie Kartuskiej. Rządzący chyba zdają sobie z tego sprawę, bo… marszałek zaczyna się pośród polskich elit rządzących robić niesłuszny. Następuje zwrot ku… Romanowi Dmowskiemu. Zarzuca się Piłsudskiemu, że działał w PPS i że… był komuchem.

Tymczasem każdy kto obejrzał film ” Piłsudski” czeka na drugą część losów marszałka i ciąg dalszy losów Polski… Wybory. Niestety, bez Piłsudskiego!!!

Barbara

Jestem prawnikiem, psychologiem i dziennikarzem, w kolejności, w której napisałam. W dziennikarstwie piszę co mi w duszy gra, ale uważam by było to sensowne, miało treść i spełniało społeczną rolę.